Historie van de Van Heutszkazerne

De oorsprong van de kazerne waar het schoolgebouw bij hoort ligt bij diverse burgerhuizen aan de Oudestraat. Deze werden begin 19^e eeuw door de gemeente aangekocht omdat Kampen garnizoensstad wilde worden.  In de periode 1814 tot 1839 werden meerdere onderdelen van de Krijgsmacht gevestigd in de kazerne. Later verloor  Kampen door de inkrimping van het leger zijn garnizoen en in 1839 kwam de kazerne leeg te staan en werd tijdelijk verhuurd. In 1850 werd het Instructiebataljon er gehuisvest.

Het schoolgebouw van de Van Heutszkazerne in Kampen stamt uit 1874. Het diende voornamelijk als onderwijslocatie voor (onder)officieren. Pas in 1938 kreeg de kazerne de naam waaronder zij nog altijd bekendstaat, vernoemd naar Joannes Benedictus van Heutsz. Deze officier uit het Nederlandse leger werd in 1900 tot luitenant-generaal benoemd en was van 1904 tot 1909 gouverneur-generaal van Nederlands-Indië.

Na het vertrek van de militairen uit Kampen werd de school van 1939 tot 1973 gebruikt door de Militaire Geneeskundige Dienst, waarna de laatste militairen voorgoed uit het beeldbepalende gebouw vertrokken. Daarna waren er nog verschillende academies gevestigd met als bekendste de Kunstacademie. In de jaren daarna stond het gebouw leeg en verpauperde.

Van Heutsz

Joannes Benedictus  van Heutsz is een complexe figuur geworden. Zijn militaire successen en bestuurlijke daden worden vaak gezien als heldendaden, terwijl zijn gewelddadige methoden en de gevolgen daarvan voor de Indonesische bevolking hem een omstreden figuur maken. De school en de kazerne zijn gebouwen die uiteraard niets te maken hebben met de gruweldaden van Van Heutsz. Van Heutsz is pas recent van zijn voetstuk gevallen, net zoals vele volkshelden uit de geschiedenis. Dit vanwege de aanpak van de situatie in Atjeh en elders naar de normen van nu. Dit laat echter onverlet dat school en kazerne zijn vernoemd naar een held waar we nu anders over zijn gaan denken. Dat betekent uiteraard niet dat de gebouwen met zijn naam daaraan schuldig zijn. Erfgoed bewaren en herbestemmen maakt dat nieuwe generaties zich blijven verdiepen in het verleden en daar hun eigen oordeel over kunnen vormen.

Toekomst schoolgebouw Van Heutszkazerne

In 2016 dreigden concrete sloopplannen het einde te betekenen voor het statige schoolgebouw van de Van Heutszkazerne in Kampen. De gemeente Kampen wees de plannen na protest echter af, waarna er ruimte ontstond voor een nieuwe functie van het oude schoolgebouw. Stichting Stadsherstel Kampen (SSK) attendeerde daarom BOEi op het monumentale gebouw die het na onderzoek aankocht wat uiteindelijk leidde tot de huidige invulling.

Eind 2024 droeg BOEi het schoolgebouw over aan Jong Projectontwikkeling en Bouw. De restauratie is inmiddels van start gegaan en de inbouw van 15 appartementen start in juli 2025. Naar verwachting kan er begin 2026 in de kazerne gewoond worden.

SSK, dat zich jarenlang heeft ingezet voor behoud van het gebouw maar eind 2023 haar activiteiten na 40 jaar staakte, biedt aan de nieuwe eigenaar een gevelsteen aan die gelijktijdig met de restauratie aangebracht zal worden, en informatie geeft over de geschiedenis van het pand. Ook komen er op in de openbaar toegankelijke tuin bankjes te staan met dank aan de stichting. Zo blijft de herinnering aan 40 jaar SSK, en het feit dat monumentenzorg nogal eens forse inzet vergt (om te beginnen van betrokken burgers), levend.

Lees de verhalen op onze ”Mensen vertellen over Monumenten” pagina >>

Dit project van BOEi wordt mede mogelijk gemaakt door: Gemeente Kampen, Stichting Stadsherstel Kampen