• Economie

Voor grote institutionele beleggers kan maatschappelijk vastgoed dus een belangrijke vastgoedcategorie voor de toekomst zijn. Cultureel en monumentaal vastgoed kan, mits het eveneens langdurig en gegarandeerd voldoende opbrengsten genereert, als interessant worden gezien. Dit vanwege de binnenstedelijke ligging en de grote economische impact die het heeft.

• Economie
• Gebied en Ruimte

De casussen maken duidelijk dat erfgoed enerzijds kan meeliften op andere ontwikkelingen in een gebied en dat anderzijds erfgoed ook een aanjager van regionale ontwikkelingen kan zijn.

• Sociaal en Maatschappelijk

Bovendien bleek in discussies met de streek dat men trots is op het gebied en dat deze cultuurhistorische projecten de identiteit van de bewoners kunnen versterken.

• Sociaal en Maatschappelijk

Een persoonlijke ervaring van de geschiedenis vergroot de impact van de geschiedenis op de spelers en wakkert daarmee enthousiasme en waardering voor het verleden aan. Dit enthousiasme en deze persoonlijke betrokkenheid kan vervolgens worden benut door mensen te betrekken bij het ontwikkelen of herbestemmen van cultureel erfgoed (burgerparticipatie in ruimtelijke vraagstukken).

• Duurzaamheid

Naast de cultuurhistorische waarde van het verduurzaamd gebouw zullen een gezonder binnenklimaat en het gebruik van duurzame materialen het imago en karakter van het gebouw bepalen. Deze aspecten zijn niet kwantificeerbaar.

• Duurzaamheid
• Economie

De haalbaarheid van de ingrepen wordt niet alleen bepaald door de terugverdientijd. Een aantal duurzame aspecten werkt door in het gebruik, het comfortniveau en de flexibele verhuurbaarheid van het monument. Deze (duurzame) ingrepen zijn in een exploitatiemodel moeilijk te waarderen.

• Duurzaamheid
• Ontwerp en Gebouw

Uit dit onderzoek bleek dat het verduurzamen van historische gevels met natuurlijke materialen mogelijk is, met behoud van bouwhistorische waarde.

• Duurzaamheid
• Ontwerp en Gebouw

Door het gebouw voor te bereiden op toekomstige functieveranderingen ontstaat een flexibel en duurzaam gebouw.

• Duurzaamheid
• Gebied en Ruimte
• Sociaal en Maatschappelijk

De eigenaren hebben het huis gekocht vanwege de ligging en de historische waarde. Zij ambieerden een energiezuinige restauratie, gericht op herstel en bescherming van de historische waarde. Voor hen was de blijvende waarde van het gebouw en het ‘doorgeven’ aan volgende generaties van groot belang. Dit is één van de strategieën om instandhouding van een historische gebouw te bevorderen.

• Duurzaamheid

Hoewel de ‘energiereputatie’ van historische gebouwen twijfelachtig is - het energiegebruik ligt er hoger dan in eigentijdse gebouwen - kunnen monumenten wel degelijk hun aandeel leveren in de reductiedoelen.

• Ontwerp en Gebouw
• Sociaal en Maatschappelijk

Het is een ernstige vergissing de aanwezigheid van geclaimde waarden op te vatten als een morele verplichting die te handhaven, laat staan ze te bevriezen. Het is juist de uitdaging een keuze daaruit te maken en het resultaat een rol te geven in transities waarin ook nieuwe waarden kunnen worden toegevoegd. De vraag van waardering verbreedt zich daarmee tot die van interactie met actoren, handelende personen of instanties.

• Sociaal en Maatschappelijk

Mijn stelling, en die is in de loop van de herbestemmingsdiscussie nooit weerlegd, is dat culturele of historische feiten uit zichzelf nooit normatief zijn. Wel kan degene die ze inbrengt een dwingende rol spelen in het onderhandelingsproces, waarvan de uitkomst een keuze voor deze of gene bestemming is. Maar het blote bestaan van ‘erfgoed’ zelf hoeft nergens toe te verplichten, anders dan tot conversatie. Het is immers in het onderlinge gesprek dat de waarden ontstaan die aan objecten worden toegekend.