Het OS&O terrein heeft in de loop der tijd verschillende functies gehad. Vanaf de jaren 50 was het terrein onder de naam het Galgenveld onderdeel van het Luchtdoel Artillerie Schietkamp, afgekort als het ‘LUASK’. De laatste commandant van het LUASK, Overste b.d. de heer D.A.A. Fiege uit Ede, tipte ‘Mensen vertellen’ op het historische boekwerk dat hierover is verschenen in 2005, niet lang nadat het schietkamp werd gesloten.
Al voor de Tweede Wereldoorlog werd er geoefend met schieten op vliegtuigen in de duinen op het schietterrein Kijkduin, maar een volwaardige luchtdoelartillerie bestond nog niet in Nederland. De ‘territoriale luchtdoelartillerie’ werd pas opgericht in 1951 en ingedeeld in de klassen lichte en zware luchtdoelartillerie. De lichte luchtdoelartillerie schoot onder andere met het uit de oorlog overgebleven Bofors 40 mm geschut en 20 mm geschut. Er waren meerdere oefenterreinen – onder andere ook bij Ermelo – en één er van was het LUASK.
Het LUASK bij Kijkduin krijgt in 1951 twaalf schietpunten voor geschut en drie voor radartoestellen waarmee het geschut werd gericht. Vanuit de opstellingen werd richting de Noordzee geschoten op oefendoelen, zogeheten sleepzakken, die met een lang koord achter een vliegtuig werden voortgetrokken. Eerst was dat een bemand toestel en later in de jaren 60 een radiografisch bestuurbaar vliegtuigje. In de praktijk bleek het schietterrein Kijkduin al snel veel te klein om de voldoende artilleristen te laten oefenen en bovendien te drassig om de stukken zwaar geschut goed op te stellen. Daarom werd het LUASK uitgebreid in zuidelijke richting met nieuwe schietpunten iets ten noorden van Julianadorp op het schietterrein Falga, bij Botgat en bij Grote Keeten (Callantsoog). Voor de bewoners in de omgeving waren de dagelijkse schietoefeningen met zijn harde knallen geen pretje. De vereniging Huisduiner Belang deed meermalen haar beklag, schreef daarbij zelfs een brief naar zijne koninklijke hoogheid prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld en kreeg in 1960 voor elkaar dat er in de vakantiemaand augustus niet meer mocht worden geoefend.
Maar wat was nu de rol van het Casino? Die had alles te maken met de ‘.50 cursus’ (spreek uit: punt-vijftig-cursus). Naast het eerder genoemd geschut werd er op het LUASK ook geoefend in nabijheidsverdediging met zware mitrailleurs van het type Browning .50. Hiervoor had de luchtdoelartillerie in de jaren 50 nog gespecialiseerde eenheden, maar daarnaast werden ook dienstplichtige Browningschutters bij de krijgsmacht naar Huisduinen gestuurd voor een cursus hoe je een vliegtuig moest zien te raken. De legering van deze cursisten vond plaats op het Galgenveld en de grote bioscoopzaal, oftewel het Casino, was de cursuszaal. In het Galgenveld was legeringsplaats voor 1 officier, 6 onderofficieren en 60 soldaten in opleiding. Volgens het boek ‘Schieten over de vloedlijn’ bood het complex exclusieve huisvesting aan opper- en hoofdofficieren en werd daarom ook wel spottend ‘het oude-mannen-messje’ genoemd. De bezoekers waren overigens zeer positief over deze plek en over de kantine. “Onze dank voor de prima keuken en van ondergetekende een speciale vermelding voor de rijsttafel”, schreef sergeant-majoor instructeur J.L. Smit in 1955 in het gastenboek.
Hoe lang het Casino als cursuszaal heeft gefungeerd weten we niet precies. Het boek geeft aan dat het pand zo deplorabel was, dat het na enkele jaren al werd verlaten door de .50 cursus. Op de foto’s van de familie Gode ligt het er rond 1970 verlaten bij. Later zou er pas weer het hoofdkantoor van de OS&O in komen tot dit in 1993 naar Den Haag verhuisde en het Galgenveld grotendeels leeg bleef staan. Het schieterrein Kijkduin werd al niet meer gebruikt sinds 1965 omdat het ongeschikt was voor radiografisch bestuurbare vliegtuigen. Het hele LUASK werd gesloten in 2004/2005. Een video van de laatste saluutschoten met de Bofors 40L70 op Falga is online nog te vinden.
Bron: Frits Schouwenburg 2005. ‘Schieten over de vloedlijn’
Foto boven: NIMH beeldbank foto 2157_072-025. Bediening van een stuk Bofors 40 mm geschut
Foto onder: instructiepamflet ‘storingsreactie’ voor de Browning . 50 mitrailleur.
