Geef cultureel erfgoed een nieuwe toekomst en steun BOEi! - Doe mee

BOEi viert in 2020 en 2021 haar 25-jarig bestaan

BOEi, de Nationale Maatschappij tot Restaureren en Herbestemmen van Cultureel Erfgoed, bestaat in 2020 25 jaar. Een kwart eeuw succesvolle herbestemming van fabrieken, watertorens, boerderijen, kerken, kloosters, gevangenissen, schoorstenen en gevangenissen. Op deze pagina verzamelen wij verhalen, video’s en onderzoeken rondom 25 jaar herbestemmen in Nederland.

‘Als een gebouw betiteld wordt als cultureel erfgoed, moet je dat gebruiken en zichtbaar maken.’

John Bonnema gaf tijdens de herbestemming van de voormalige zware strafgevangenis de Blokhuispoort als zakelijk leider van Stichting Culture Hoofdstad leiding aan het tijdelijk  transformeren van de Blokhuispoort tot het centrum van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018: “Mijn persoonlijke ervaring is dat iedereen in de stad Leeuwarden blij was met de herbestemming van de Blokhuispoort. Het had onder inwoners ook een groot draagvlak, het extra argument van Culturele Hoofdstad was politiek nodig om voldoende budgetten te krijgen.”

Door Paul Alzer

Toen Leeuwarden en Friesland in 2014 de titel European Capital of Culture 2018 won, werd de stichting Culturele Hoofstad 2018 opgericht om dat ook te realiseren en vorm te geven. John Bonnema werd aangesteld als zakelijk leider: “Voor die periode werd de Blokhuispoort eigenlijk alleen bewoonbaar en bewerkbaar gehouden. Ik zelf was ook met een underground poppodium één van de toenmalige gebruikers, die allemaal meer op zich zelf betrokken waren en meer zelfvoorzienend werkten. Tijdens het transformatieproces is er een omslag gemaakt naar meer professionele gebruikers, samenwerking en is het gebouw ontwikkeld tot een bruisend culturele broedplaats.”

“Ik vind herbestemming van cultureel erfgoed heel waardevol. Toonaangevende grote gebouwen zijn vaak heel bepalend voor de identiteit van een stad of dorp. Ze dragen een historie van die stad of dorp met zich mee en dan past herbestemmen vaak beter dan slopen. Waarbij wel gezegd moet worden dat herbestemmen wel een gigantische uitdaging met zich mee brengt.”

Bonnema vertelt over de herbestemming van de Blokhuispoort: “De Blokhuispoort is van oudsher een middeleeuwse gevangenis. De herbestemming betekende dan ook een grote technische opgave om dit om te bouwen naar mooie openbare ruimtes. Daarnaast was er ook een grote opgave voor de gebruikers, die een omslag moesten doorgaan naar meer professionaliteit, hetgeen ook hogere kosten voor hen met zich mee bracht. Het was een lastig proces, maar met een prachtig mooi resultaat: een fraai gebouw met een openbare bibliotheek, een hostel, een restaurant, een café, een hbo-onderwijsinstelling en kantoren. Het is een levendig gebouw met aanpalend plein geworden, dat ook leven heeft gebracht in een openbaar toegankelijke omgeving.”

Volgens mij ligt de wens ten behoud van cultureel en historisch erfgoed bij inwoners en politiek ten grondslag aan herbestemming. Veel inwoners zijn betrokken bij hun omgeving en het cultureel en historisch erfgoed. In Leeuwarden wordt nog steeds met veel liefde over de herbestemming en behoud van de Blokhuispoort gesproken, mede vanwege de historie, verhalen en legenden van het gebouw. Denk aan de rol van het gebouw in de Tweede Wereldoorlog, en ook het feit dat een beroemde meesterinbreker er gevangen heeft gezeten.

Volgens Bonnema hoeft niet alles behouden en herbestemd te worden: “Niet alle oude gebouwen zijn belangrijk, er moeten keuzes worden gemaakt, want budgetten moeten niet te veel verwateren. Ik denk dat het belangrijk is dat als een gebouw betiteld wordt als cultureel erfgoed, dat je het dan ook gebruikt en het erfgoed zichtbaar maakt. Het is belangrijk dat het publiek het kent en zich erin kan herkennen.”

“Ik heb in het buitenland, bijvoorbeeld in Liverpool en Hamburg, toonaangevende voorbeelden gezien die hier ook in de smaak vallen. Het betreft onder meer scheepswerven die op een bijzondere manier zijn herbestemd. Daar leren we hier ook weer van.”

terug naar BOEi 25 jaar