Dit artikel maakt deel uit van het boek KIJK!, over 25 jaar herbestemmen door BOEi.
Officieel heet het kerkje De Terp, maar iedereen in Oudorp en omgeving heeft het over het witte kerkje. Op deze ‘klucht’ (West-Fries voor steilte) aan de rand van het historische centrum, stond in de 11e eeuw al een (houten) kerk. Het romantische wit gepleisterde kerkje dat er nu staat, dateert uit 1858. De huidige toren is zelfs nog wat jonger (1884) omdat de nieuwe toren al na acht jaar instortte. Die werd dus herbouwd.
Diverse gebruikersgroep
Het witte kerkje, een rijksmonument, speelt een belangrijke rol in de Oudorpse samenleving. Het staat in een prachtige omgeving, op een natuurlijk duin en vlakbij het fraaie voormalige raadhuis en de burgemeesterswoning.
Protestantse kerkdiensten worden er sinds 2014 niet meer gehouden, maar het is er sindsdien zeker niet rustiger op geworden in de kerk. Er zijn nu wekelijks Spaanstalige evangelische diensten en daarnaast is er een grote en diverse gebruikersgroep. Er zijn bijeenkomsten op het gebied van yoga, koorzang, meditatie, huiskamermuziek en klankbeleving, soms kleine exposities en concerten. ‘Breed maatschappelijk gebruik’, zoals dat heet. Er is zelfs een groep mensen die er aan ‘ecstatic dansen’ doet onder het motto: no shoes, no alcohol, no phone, just dance. En natuurlijk: rouwen en trouwen kan er ook nog steeds. De akoestiek is er fantastisch volgens de koren die in het kerkje zingen: ‘Zingen gaat hier vanzelf’, aldus een koorlid in 2014 in het Noord Hollands Dagblad.
Vastgoed afstoten
BOEi werd in 2015 eigenaar van het kerkje. Er werden toen al een flinke tijd geen wekelijkse kerkdiensten meer gehouden en het was duidelijk dat de Protestantse Gemeente Alkmaar dit vastgoed graag af wilde stoten. Er was wel Stichting Op De Terp, een aantal vrijwilligers die beheer en verhuur regelden voor de PGA. Maar die zette de kerk in de etalage. Het zou voor beheer en onderhoud beter zijn om eigendom en onderhoud in professionele handen te geven, meenden de kerkbestuurders.
BOEi pakte de restauratie in 2017 op, waarbij vooral de toren veel aandacht vroeg. De windvaan viel bijna van het dak, er zat zwam in sommige houten delen en ook de dakbedekking (leien) en het loodwerk hadden nogal wat aandacht nodig. “Het stond er voor de rest redelijk bij”’, herinnert Sylvia Pijnenborg, adjunct-directeur van BOEi, zich. “Door de omvang was het ook wel behapbaar.” Uurwerk en klokken werden hersteld en het witte stucwerk van de voorgevel werd weer écht wit.
Actieve gemeenschap
Deze herbestemming is er eigenlijk één ‘uit het boekje’ blijkt uit de woorden van Sylvia Pijnenborg. Herbestemmen van kerkgebouwen is vaak een moeizaam en langdurig proces, maar hier in Oudorp was sprake van een zeer actieve en betrokken gemeenschap. “Als het lukt om maatschappelijk gebruik in zo’n kerk te realiseren is dat natuurlijk het mooist.”
Dat deze kerk nogal bescheiden van omvang is, is bij herbestemming ook vaak een voordeel, zegt Pijnenborg. “Dit is bovendien een prettig kerkje. Het is niet heel donker, er komt vrij veel daglicht binnen omdat er geen gekleurd glas-in-lood in zit. Er is natuurlijk door de hoge plaatsing van de ramen geen direct contact met het maaiveld, maar dat is voor het huidige gebruik ook geen enkel probleem.” Er is bovendien een parkeerplaats naast de kerk: ook een groot voordeel bij het zoeken naar een nieuwe invulling.
Dienstengebouw
De beperkte omvang betekende wel dat er geen ruimte in de kerk was voor de plaatsing van bijvoorbeeld een toiletgroep of keuken. Dat had herbestemming lastiger kunnen maken. Maar een dienstengebouwtje, op 50 meter afstand van de kerk (de Wijkplaats), beschikt wel over die voorzieningen. “Dat gebouw is niet van BOEi, maar nog wel steeds van de Protestantse Gemeente Alkmaar. Stichting Op De Terp, die het beheer doet van het witte kerkje, heeft met de eigenaar goede afspraken kunnen maken over het gebruik.”
Meer weten over ‘KIJK!, 25 jaar herbestemmen in Nederland’? Op onze website leest u meer over het boek en hoe u een exemplaar van dit bijzondere boek kunt bemachtigen.
