Geef cultureel erfgoed een nieuwe toekomst en steun BOEi! - Doe mee

Onderwijs in het Nemiusklooster Den Bosch

15_1957_fröbelschool_stadsarchief_0025216.jpg

Voor Boschenaren en zeker de mensen in de wijk De Muntel is het klooster bekend om de scholen die er gevestigd waren. Al snel na de stichting van het klooster in 1929 begonnen de nonnen onderwijs te verzorgen.

Er waren twee kleuterscholen verbonden aan het klooster waarin de nonnen zelf les gaven: de Fröbelschool en de Montessori school. Beiden waren gevestigd in gebouwtje in de tuin van het klooster. De Montessorischool was een van de eerste in dit systeem in Nederland en de nonnen moesten er een speciale cursus voor volgen in Nijmegen. Het was ook duidelijk een school voor de rijkere Boschenaren, want voor dit onderwijs moest flink worden betaald. De Fröbelschool was echter een gratis vorm van onderwijs. Er wordt wel gezegd dat het verschil tussen de scholen goed te zien is op foto’s, omdat de Fröbelkinderen aan veel kleinere tafeltjes zaten in veel grotere klassen.

Het Montessori-onderwijs – maar ook het Fröbelonderwijs – werden gekenmerkt door een vrije aanpak, waar de kinderen veel ruimte kregen om zelf te ontdekken. De kleuterschool hield natuurlijk een keer op en dan gingen de kinderen naar andere scholen, zoals de naastgelegen Zoete Lieve Vrouwenschool, die niet door de nonnen werd gerund. Dat zal voor de kinderen wel een cultuurschok zijn geweest: na lle vrijheid van het Montessori systeem moesten ze ineens conformeren aan het traditionele systeem van rijen met bankjes en strenge discipline…
In de oorlog werd die Zoete Lieve Vrouwenschool gevorderd door de Duitsers en kon niet worden gebruikt. Om toch les te kunnen krijgen werden die leerlingen verplaatst naar de kleuterschool en het klooster.

Volgens Dieuwertje van Schadewijk, die voor ‘De Soete Moeder’ een cultuurhistorisch onderzoek deed naar het klooster, gaven de nonnen hun eigen draai aan het onderwijs. Mede daardoor werd het inhoudelijke verschil tussen de Fröbelschool en Montessorischool gaandeweg steeds kleiner. In 1965 werden beiden scholen samengevoegd tot de kleuterschool ‘Kindervreugd’ en in 1968 trokken de nonnen zich geheel terug uit de school. Als in 1985 het lager onderwijs wordt omgevormd tot basisonderwijs, fuseert Kindervreugd met de Zoete Lieve Vrouwenschool en gaat ‘de Mint’ heten. De nonnen besluiten de oude kleuterschool in de tuin te slopen en zo zou ook geschieden.

Bron: Dieuwertje van Schadewijk, 2016. Erfgoed en het klooster: een cultuurhistorisch verhaal. Kloosterhotel de Soete Moeder.

Figuur: Een klas van de Fröbelschool in 1957. Bron: Stadsarchief Den Bosch