Geef cultureel erfgoed een nieuwe toekomst en steun BOEi! - Doe mee

Een gasmotor voor steenfabriek Elden in 1908

Elden_Jan_Weeda_blz13_2019_bw.jpg

Even terug kregen we een e-mail van de heer Jan Weeda. Hij werkte tot 2009 bij Thomassen Compression Systems, nu Howden Compressors in Rheden. Weeda’s passie is het verzamelen van gegevens en foto’s van Thomassen motoren en haar klanten. Onder diverse namen – o.a. ‘Motorenfabriek Thomassen & Co’ en ‘Thomassen Motorenfabriek De Steeg’ – heeft dit bedrijf vanaf 1900 tot en met 1981 gas- en dieselmotoren gemaakt. Toen de heer Weeda de verhalen zag over de steenfabriek Elden op onze website, herinnerde hij zich de volgende vermelding in een van de stukken in zijn collectie: “Omstreeks 1908 leverde Thomassen gasmotor nr. 220, type T=6pk, aan de heer P.A. Bos van de steenfabriek Elden in de Meinersweerd.”

Kortom, kennelijk schafte de steenfabriek een gasmotor aan in 1908. Helaas bestaat van het betreffende type motor geen foto, maar ze moet er ongeveer hebben uitgezien als op bladzijde 13 uit de catalogus van motorenfabriek Thomassen & Co van rond 1900 (zie afbeelding). Waarvoor de motor werd gebruikt weten we niet. De heer Weeda vermoedt dat de motor in het huis van de directeur gebruikt is om een generator aan te drijven voor de stroomvoorziening. Het elektriciteitsnet bestond toen immers nog niet. Gasfabrieken waren in 1908 echter ook nog niet talrijk, dus om de gasmotor te laten draaien leverde Thomassen er destijds een complete gasgenerator bij. In deze generator kon men met behulp van steenkolen zelf cokesovengas produceren, dat vervolgens de brandstof was voor de motor. De gasgeneratoren mochten op basis een licentie van de familie Pierson uit Parijs gebouwd worden in Nederland. Ook de motor in Elden was voorzien van zo’n generator (zie onder).

Elden_Weeda_Pierson-Gasgenerator_oud_model_rond_1908.jpg

<>

Afbeelding boven: Pagina 13 uit catalogus van 1900 van Thomassen & Co in Arnhem

Afbeelding onder: Een Pierson cokesgasgenerator zoals geleverd door Thomassen & Co in Arnhem.

Met dank aan Jan Weeda.