De Enka werd gesticht in Arnhem in 1913 en opende in 1922 de fabriek in Ede. Een gigantisch vierkant en kasteelachtig fabriekscomplex verrees net ten zuiden van de spoorlijn Arnhem-Utrecht in een gebied waar toen nog niet veel meer was dan wat kazernes van het leger. Het kantinegebouw kwam pas veel later, toen de Enka al onderdeel was van de AKU, de Algemene Kunstzijde Unie. Willem van Welie schreef een tekst over de kantine en stuurde die in voor het project Mensen vertellen over de Enka.
Willem van Welie: “In oktober 1951 werd het nieuwe grote Kantinegebouw met kleedlokalen en schaftruimte officieel geopend. Het was voor die tijd een modern en gerieflijk bouwwerk en de trots van het bedrijf Ede. Vele jaren heeft men met krappe ruimtes moeten improviseren. Er waren oorspronkelijk meerdere schaftlokalen, o.a. voor de meisjes in een lokaal boven de poort, voor de mannen die werkten in de textielafdelingen, in een andere fabrieksruimte. Kleedkastjes kende men toen nog niet. In hokken afgeschermd met kippengaas werden de verschillende afdelingen/ploegen gescheiden. Door de bombardementen in de oorlogsjaren zijn veel ingerichte ruimtes vernietigd. En toen, na vijf jaar improviseren na de Bevrijding, kwam dat grote nieuwe gebouw.
In de parterre en de eerste verdieping waren de kleedlokalen en op de tweede verdieping, in een glazen paleis, het schaftlokaal. Het woord ‘schaften’ was in die tijd heel gebruikelijk. In beide kleedlokalen stonden aan de zijkanten kleedkastjes en in het midden prachtige wasbakken. Het zag er toen prachtig uit. Op de tweede verdieping waren drie schaftruimtes. De fabrieksmeisjes hadden een kantine in de luchtbrug naar de textielafdelingen, nu opslagruimte. In het midden het grote lokaal was de kantine voor het mannelijk fabriekspersoneel en in de luchtbrug aan de andere zijde was de beambtenkantine voor de dames en heren van de kantoren. Verschil tussen mensen was er in die tijd duidelijk. Zo had men ook nog aparte delen voor de uurloners, weekloners en het maandsalarispersoneel. Dat is in de loop der jaren naar elkaar toe gegroeid en al vele jaren luncht men gezamenlijk in de grote kantine.
Het was groot feest in die oktobermaand 1951. Het toenmalige hoofd personeelszaken, de heer Mellink, leidde ‘s morgens de eerste groep van 1250 mensen naar binnen. Het toenmalige radio-orkest van de VARA genaamd ‘Accordeola’ was voor die gelegenheid uit Hilversum gekomen en de opening werd via de radio uitgezonden. De Edese Harmonie gaf ook een fanfare hulde. ’s Middags, in aanwezigheid van het Enka’s mannenkoor o.l.v. dirigent Albert van de Pijl, werd het gebouw officieel overgedragen aan het bedrijf. De de heer Van Schaik president-directeur van de AKU en de bedrijfsdirecteur de heer Nolet hebben het woord gevoerd en bedankten de ontwerpers en de bouwers voor dat prachtige gebouw, dat al gauw de naam “De Luchtbrug” kreeg.”
Foto: Jan van Dalen, 2014
