De Hilversumse Filmbrand

We spraken mevrouw Eva Orthmann over de Clemenskerk in Hilversum. Per toeval komt het gesprek op een aangrijpende gebeurtenis. Mevrouw Orthmann is geboren in 1929 en blijkt als 5 jarige aanwezig te zijn geweest bij de welbekende en dramatische filmbrand. De brand vond plaats op 24 september 1934 in het gebouw van de RK Werkliedenvereniging aan de Boschdrift. Een ramp die de Hilversumse gemeenschap diep heeft aangegrepen en die ook landelijk veel aandacht kreeg.

“Er werd een film vertoond door een pater. Het was een prachtige film over mensen die gewond waren en dan werden de pleisters er weer afgetrokken en gingen de nonnen [van de missie] dat verzorgen. Ik was er bij met mijn zusje en had nog zo gezegd ‘ik wilde naar voren!’, want ik wilde het zien en ik was maar klein. Maar dat kon niet. Dus wij zaten helemaal achterin en ik zat met mijn knieën op de stoel om toch alles mee te krijgen. Er stond een priester naast me met zo’n statief en zo’n apparaat, dus die ging die film vertonen. En ik was zo aandachtig aan het kijken…er was ineens een klap. Ik zag een flits! Er was iets misgegaan, we moesten weg! Maar het was een belachelijk gebouw met hele smalle hoge raampjes, dus daar kon je niet doorheen en de deuren gingen naar binnen open! Dus al die kindertjes duwden er tegenaan. Dus moesten de die eerst aan de kant duwen voor iedereen naar buiten kon. Ik hoor mijn zus nog roepen ‘Mijn zussie, mijn zussie’ maar ik was al buiten. Alle andere mensen kwamen ook naar buiten, ook alle nonnen met verbrande kappen en weet ik niet wat. Mijn zus vroeg aan een mevrouw of ze wat water mocht. ‘Jaja ik ga het halen’ zei die, maar ik wilde alleen maar weg, weg van de brand en ben met mijn zus naar huis gegaan. Die vrouw is voor niets met haar water teruggekomen. Ik herinner het me allemaal nog heel goed. Wat ben ik blij dat ik niet voorin gezeten heb, want dan was ik er misschien ook niet meer geweest.” 

Als gevolg van brandwonden kwamen 3 kinderen om het leven en raakten er 46 licht tot zwaar gewond. Er werd een politieonderzoek ingesteld. Uiteindelijk werd door de rechter geconcludeerd dat de missionaris Pater Buys geen bewijsbare fouten had gemaakt. Wel waren er fouten gemaakt bij het verlenen van de vergunning door de gemeente en het toezicht van de brandweer.[1] De filmzaal was niet geschikt voor het vertonen van dit type zeer ontvlambare nitraatfilms en de nooddeuren zaten tegen de voorschriften in op slot, waardoor die vluchtweg werd geblokkeerd. Het was een vreselijk ongeluk. Mevrouw Orthmann heeft haar hele verdere leven angst gehouden om in een bioscoop te zitten en kan de namen van de overleden kindertjes nog opnoemen of het gisteren was. Ze is misschien wel de laatste die er nog uit eigen herinnering over kan vertellen.

<>

Foto afkomstig uit artikel van De Paepe, 2015 (zie onder)