Anker van herinnering- de Hervormde kerk in Sint Anna ter Muiden

Anker van herinnering – de kerk brengt herinneringen en gevoelens aan dierbaren (weer) naar boven

Een gebouw is meer dan stenen alleen. Het kan herinneringen en gevoelens naar boven brengen, beelden opwekken, connotaties en associaties duidelijk maken. Jozien Westerweele: ”Als ik hier naar binnen kom, denk ik: Ja, hier hebben we ook nog gezeten! Het heeft wel iets… Bepaalde herinneringen zitten eraan vast.” De kerk in Sint Anna ter Muiden brengt bij (oud)bewoners van het stadje een sterke associatie met (overleden) dierbaren naar voren. Deze herinneringen zijn heel gevarieerd en iedereen gaat er anders mee om. Voor sommigen is de kerk – of beter gezegd het kerkhof – dé fysieke plek waar de overledene wordt herdacht omdat diegene er begraven ligt. Het wordt een plek van troost, waar je weer kan opladen. Anderen zien zich weer terug geprojecteerd naar zijn of haar kindertijd en weet weer helemaal hoe het is tijdens de dienst naast de moeder te zitten – alsof het pas gisteren was. Weer iemand anders voelt verbondenheid met de kerk omdat de dierbare bewondering had voor het gebouw.

Lachend in de kerk

Als Joke Westerweele voor het interview weer in de kerk in Sint Anna ter Muiden zit, denkt ze eraan hoe ze vroeger naast haar moeder in de kerk zat. Haar moeder is met 52 jaar jong overleden nadat ze negen kinderen kreeg en heeft opgevoed. Achteraf is Joke zich er bewust van dat ze mee naar de kerk ging om haar moeder een plezier te doen. “Maar toch deed me dat toch ergens goed… om samen met mijn moeder in de kerk te zitten.” In de zomer kwamen wel eens toeristen in de kerk en de dominee heeft de preek op deze mensen aangepast door er grappige stukken in te verwerken. Maar: “Dat vond moeder maar niks. Want in de kerk, daar moest je niet zo ontzettend lachen.”

Laatste rustplaats

Dinie Focke-Bonnewel vertelt over haar man met wie ze bijna 45 jaar was getrouwd. Hij was boer in Sint Anna ter Muiden en had land van de kerk in pacht. Hij ging daarom regelmatig naar de kerk. Zijn vrouw ging niet altijd mee vanwege de kinderen. Hij ligt inmiddels op de kerkhof begraven. Bij de afscheidsdienst was het er zo druk dat ze niet allemaal in de kerk pasten. Dinie vroeg zich wel even af of ze zou moeten verhuizen toen haar man stierf, maar “waarom zou ik ergens anders naar toe gaan. Hier heb ik mijn leven. Hier heb ik mijn loopje rond de kerk en kom ik langs mijn man. Ik laat mijn man hier niet alleen…”

Bijzonder afscheid

Voor Maike was de kerk een bijzondere plek vanwege de uitstraling van de toren en de historie van de kerk. Zij wandelde er vaak omheen. Na haar dood werd daarom in de kerk een afscheidsbijeenkomst voor haar gehouden. Er waren toen rond de honderd mensen terwijl er maar plek is voor ongeveer 60 mensen – ze was nog jong, en had veel vrienden en kennissen. Haar vader Leon Meijers komt bijna dagelijks om met zijn honden rond de kerk te lopen. Voor hem blijft de kerk belangrijk “omdat dit de laatste plek is van mijn dochter” – ook al is ze er niet begraven, maar omdat de afscheidsbijeenkomst zo bijzonder was.

Rondje ‘Marie’

Soms kun je ook een band hebben met iemand die lang geleden is overleden. Op de begraafplaats ligt Marie de Rijke. Meijers kwam lang na haar dood in haar huis wonen. Gaandeweg leerde hij haar beter kennen door de verhalen die hij over haar hoorde. “Het is een soort gevoel van met haar verbonden zijn in de gedachtes die ze had over bepaalde dingen”. Wat zij gemeen hebben, is de liefde voor dieren in het algemeen en honden in het bijzonder. Marie had het eerste dierenasiel van de streek en heeft haar hele leven opgeofferd aan deze dieren. Meijers heeft grote bewondering voor haar. Zo komt het dat een rondje kerk voor hem ook altijd een ‘rondje Marie’ is en hij even stilstaat bij haar graf.

Tekst: Daniela van Groningen
Beeld: Leon Meijers