Of het nu voor een promotie is van de Blokhuispoort in Leeuwarden, of de Markthal in Amsterdam, al jaren tuft Jan van Dalen voor BOEi het hele land door om foto’s te maken van monumenten. Een ontwikkelingsmanager hoeft maar met haar ogen te knipperen en Jan is al onderweg om het beeld te schieten, steevast gevolgd door een wekelijks bericht over welke foto’s er op de server zijn bijgekomen. Zonder dat mensen het door hadden, groeide die server langzaam uit tot een database van meer dan 74.000 foto van monumenten. Een onmisbaar instrument, dat al die jaren, 24 uur per dag, 750 Watt per uur weg stond te branden op de zolder van Jan’s huis in Arnhem. De grote BOEi-fans is het wellicht opgevallen: deze week waren de foto’s ineens niet meer online te vinden via onze website. Na elf jaar trouwe service had de server de geest gegeven.
“Ik vind dat we die computer inmiddels zelf ook wel erfgoed kunnen noemen”, begint Jan. “Hij is al elf jaar in bedrijf en het is – met enkele aanpassingen – nog altijd dezelfde kast. Hoeveel PC’s ken je zelf die het zo lang uithouden? En dat voor iets dat eigenlijk begon als een vakantieproject! Mijn vrouw en ik hadden in de zomer in Oostenrijk mensen ontmoet en ik wilde wat foto’s met hen delen. ‘Ik gooi het wel even op een server’ zei ik ‘dan kan ik en linkje delen’. De server draaide op Linux en mijn zoon vond een gratis programmaatje ‘Gallery’ dat door een stel enthousiastelingen zelf in elkaar geknutseld was en dat je ook via het internet kon benaderen. De foto’s werden eerst nog verzonden over een 33k6 telefoon modem, moet je nagaan! Bulk-verzenden met Wetransfer, of Dropbox, dat bestond allemaal nog niet. Niet heel lang daarna was ik voor BOEi foto’s maken in de ijzergieterij in Ulft en vroeg RinkJan ten Brink of ik de foto’s niet eenvoudig kon delen. Zo kwamen de eerste BOEi-foto’s ook op de server te staan. Ook Arno (de directeur) was meteen enthousiast. De server was openbaar te benaderen via een linkje, erg makkelijk in gebruik, maar dat betekende natuurlijk ook een risico wat betreft virussen en hackers. Zo’n openbare server wilden we niet aan de BOEi netwerken hangen! Daarom is hij altijd bij mij op zolder in de nok van het dak blijven staan. Ik kon er alleen bij door met een trapje door een luik te klimmen en ik moest hem vanaf dat trapje ook bedienen (zie foto).”
De ervaringen in Ulft vielen in de smaak en al snel wisten steeds meer BOEiers, architecten en bouwkundigen de server te vinden. “Ook de technische foto’s kwamen er op, dus als er in een monument een probleem was, dan ging er al snel een mailtje vanuit BOEi naar derden met iets van ‘Kijk maar even op de server van Jan, bij foto 35, dan vind je die lekkage wel’, en zo groeide het gebruik. En daarmee kwamen natuurlijk ook de problemen. Één gebruiker tegelijk ging prima, maar zaten in Amersfoort Carolien, Han en Ron alledrie foto’s te zoeken, dan ging die server heel traag lopen. Al snel moesten we het uitbreiden met een sterker ‘motherboard’ en grotere harde schijf, etc. De eerste harde schijf was maar 2 gigabyte groot..groter kon je in 2010 nog niet krijgen. Toen kwam het moment dat BOEi ook foto’s ging delen via de wekelijkse nieuwsbrief en was het natuurlijk helemaal raak. Op maandag om 9 uur klikten ineens 40 mensen tegelijk op dezelfde foto: Daar was het systeem destijds helemaal niet op berekend!”
Het gebruik van Linux en een ontzettend eenvoudig stukje software is de levensduur waarschijnlijk ten goede gekomen. De server overleefde twee grote stroomstoringen in Arnhem-noord, een kapotte voeding en is maar een enkele keer gehackt. Altijd was de schade door Jan zelf te beperken of herstellen en hij rekende er niks voor. Pas en paar jaar geleden nam BOEi de server in eigen beheer. Het einde was toen al in zicht, want hoe simpel het programma ook was, een klein stukje software van Adobe was nodig om Gallery te kunnen draaien. Drie jaar geleden liet Adobe weten te gaan stoppen met Adobe Flash op 1 januari 2021. Al direct na de eerste berichten begon ook Jan met maandelijks updates sturen binnen BOEi om het naderende onheil aan de kaak te stellen. “Jongens, we moeten wat doen, we hebben nog 18 maanden…12 maanden…6 maanden…1 maand!” En hij kreeg gelijk: deze week ging Jan poolshoogte nemen en bleek de fotodatabase niet meer bereikbaar en de knop op de voorpagina van de BOEi website was zo dood als een pier. De stekker heeft Jan er op zolder meteen maar uit getrokken.
Gelukkig was ook bij BOEi het kwartje wel gevallen en draaide de nieuwe fotoserver al zijn testrondes. De – om precies te zijn – 74.028 foto’s van monumenten van Jan zijn een onmisbare factor geworden, als tijdsdocument, maar ook in het dagelijks beheer van alle BOEi projecten. Binnenkort wordt een nieuwe software ook met de website verbonden zodat de foto’s ook weer via de voorpagina te vinden zijn. Maar niet meer vanuit Jan’s zolder, hoor, die tijd is voorbij. Ook voor Jan wel een zorg minder, al gaat hij het naar ons idee wel missen, zijn kindje. “Ik doe de server straks in een doos en dan zet ik hem bij het volgende bezoek aan Amersfoort netjes op het bureau van Arno…en dan is het klaar. Ja, inderdaad, toch een beetje mijn levenswerk”, wil Jan wel toegeven. Misschien moeten we er bij BOEi maar een vitrine voor maken.
Vanaf heden zijn alle foto’s van Jan publiek weer te vinden, via onze nieuwe fotoserver via www.beeldbankboei.nl
Foto: Jan van Dalen op het trapje (!) in de nok van zijn huis, met achter hem de server die 11 jaar stand hield.
Tekst: Jobbe Wijnen
